Doświadczenia gromadzone przez dziecko podczas różnorodnych interakcji z otoczeniem mogą przyczyniać się do intensywnego rozwoju, mogą mieć mierne skutki rozwojowe lub spowalniać, wygaszać czy zaburzać rozwój jednostki.Również oddziaływania szkoły, w zależności od ich przebiegu i jakości, wspierają potencjał dziecka lub ? przeciwnie ? blokują go, ignorują, a może się nawet zdarzyć, że wyniszczają. Niniejsza książka, będąca efektem pracy kilku nastu Autorów zajmujących się badawczo pierwszymi lata mi instytucjonalnej edukacji najmłodszych, od słania te mechanizmy i cechy polskiej szkoły, które okazują się czynnikami hamującymi rozwój dzieci, ciekawość poznawczą i motywację do uczenia się. Rozpoznanie tych czynników jest podstawowym warunkiem zainicjowania sensownej zmiany edukacyjnej. [...]Tom składa się z szesnastu tekstów należących do trzech obszarów tematycznych: (1) zagadnienia związane z polityką oświatową i działaniem rynku w obszarze wczesnej edukacji, (2) problematyka konstruowania tożsamości młodszych uczniów, (3) tworząca się w ich umysłach wiedza. Celem pracy Autorów jest refleksyjno-krytyczna rekonstrukcja założeń i skutków edukacji wczesnoszkolnej w polskim systemie oświatowym od etapu przygotowania dziecka do szkoły w placówkach przed szkolnych po przez przejście do systemu szkolnego i przez cały okres kształcenia w klasach początkowych w postaci tak zwanej integracji treści.

Rozdział 1. * Dezintegracja tożsamości i wiedzy jako proces i efekt edukacji wczesnoszkolnej * Dorota Klus-Stańska * * 1.1. Wstęp, czyli o sztuce tworzenia oświatowych dokumentów prawnych * 1.2. Edukacja zintegrowana: wdrożenie nieistniejącego projektu * 1.3. O co może chodzić z tą integracją? * 1.3.1. Integracja jako scalanie/konstrukcja * 1.3.2. Integracja jako inkluzja * 1.3.3. Integracja jako sieć * 1.4. Dezintegrująca integracja * 1.5. Ręce opadają, czyli kilka słów podsumowania * * * * CZĘŚĆ 1. DYSFUNKCYJNE ZARZĄDZANIE * * Rozdział 2. * O dezintegrujących aspektach polityki oświatowej wobec wczesnej edukacji * Bogusław Śliwerski * * 2.1. Wprowadzenie * * 2.2. Początki edukacji wczesnoszkolnej w Polsce w fazie transformacji ustrojowej * 2.2.1. Faza radykalnego otwarcia na oddolne innowacje między * 2.2.3. Edukacja autorska w szkolnictwie publicznym * 2.2.4. Powolna, ale systematyczna etatyzacja ruchu reform edukacyjnych * 2.2.5. Narzucanie przez resort edukacji centralistycznych rozwiązań typu top – down * 2.3. Otwarta restytucja centralistycznych reform szkolnych * 2.3.1. Wyhamowywanie oddolnych innowacji w edukacji * 2.3.2. Koncentracja MEN na odgórnych reformach programowych * 2.3.3. Kaskadowe i adaptacyjne kształcenie oraz doskonalenie nauczycieli na potrzeby wdrażania odgórnych reform * 2.3.4. Partyjne spory o wartość reform oraz błyskawiczny projekt reformy ustrojowej i programowej systemu szkolnego * 2.3.5. Częściowa próba zachowania autonomii nauczycieli * 2.3.6. Pierwsze objawy negatywnych skutków centralistycznych reform * 2.4.1. Od względnego spokoju do totalnego chaosu w edukacji wczesnoszkolnej * 2.4. Polityczna gra na rzecz obniżenia wieku obowiązku szkolnego czy upowszechnienia edukacji przedszkolnej * 2.4.2. Zaangażowanie neoliberalnej formacji na rzecz edukacji przyjaznej dzieciom * 2.4.3. Zaangażowanie środków unijnych w edukacyjne zmiany * 2.4.4. Diagnoza efektów wczesnej edukacji w wymiarze międzynarodowym * 2.5. Centralistyczna dekonstrukcja struktury i jakości edukacji wczesnoszkolnej wbrew jej naukowym podstawom * 2.5.1. Postawy nauczycieli wobec polityki reform wczesnej edukacji * 2.6. Zakończenie, które jest początkiem wielu niewiadomych * * * Rozdział 3. * Dzieciństwo w ofierze, by przedstawienie mogło trwać * Maria Groenwald * * 3.1. Wprowadzenie * 3.2. O zdarzeniu krytycznym zastosowanym jako schemat analizy * 3.3. Dyskurs na temat ustawy obniżającej obowiązek szkolny – stan i przyczyny * 3.3.1. Co jest przedmiotem dyskursu? * 3.3.2. Przyczyny niezgody * 3.3.2.1. Argumenty rodziców sześciolatków * 3.3.2.2. Argumenty i działania Ministerstwa Edukacji * 3.3.3. Rozwój wydarzeń * 3.3.4. Zamykanie oczu problemów nie rozwiąże * 3.4. Scena sporu o sześciolatki w szkole * 3.4.1. Kto jest kim na scenie sporu o sześciolatki * 3.4.2. Nieprzewidziany scenariuszem rozwój wydarzeń * 3.5. Dla dobra dziecka * 3.6. W imię politycznej poprawności * * * Rozdział 4. * Wolny rynek w edukacji przedszkolnej, czyli biznes z dzieckiem w tle * Jolanta Sajdera * * 4.1. Przedszkola niepubliczne z biznesowym motywem * 4.2. Wybór czy konieczność * 4.3. Placówka niepubliczna jako miejsce pracy * 4.4. Wolny rynek edukacyjny a praca przedszkola niepublicznego * 4.5. Wnioski * * * * CZĘŚĆ 2. KU DEZINTEGRACJI DZIECIĘCEJ TOŻSAMOŚCI * * Rozdział 5. * Gotowi do podporządkowania się. Edukacja przedszkolna jako proces kształtowania zdezintegrowanych podmiotów * Katarzyna Gawlicz * * 5.1. Wprowadzenie * 5.2. Formułowanie i wdrażanie zasad * 5.3. Organizacja czasu * 5.4. Kontrola aktywności dzieci * 5.5. Kontrola nad przestrzenią * 5.6. Co z tego wynika i czy można inaczej? * * * Rozdział 6. * Dziecko w procesie socjalizacji szkolnej – ku integracji czy dysonansowi? * Marzenna Nowicka * * * 6.2.1. Dziecko w relacjach z nauczycielem * 6.2.2. Dziecko w roli ucznia * 6.2.3. Dziecko w działaniu na zajęciach * 6.3. Zakończenie * * * Rozdział 7. * Szkolna petryfikacja rodzącej się tożsamości dziecka * Maria Szczepska-Pustkowska * * 7.1. Wprowadzenie * 7.2. Szkoła jako kontekstualny czynnik rozwoju tożsamości * 7.3. Krytyka szkoły z Eriksonem w tle * 7.4. Szkoła jako czynnik petryfikacji rodzącej się tożsamości dziecka * 7.5. Zakończenie * * * Rozdział 8. * „Nieracjonalna i nietwórcza, bo dziewczynka”, czyli dezintegracja genderowa jako efekt stereotypizacyjnej pracy szkoły * Lucyna Kopciewicz * * 8.1. Wprowadzenie * 8.2. Stereotypizacja jako samospełniająca się przepowiednia * 8.3. Stereotypizacja jako technologia wytwarzania podmiotu i kontroli różnic * 8.4. Szkolna matematyka * 8.5. Psychologia rozwojowa jako technologia produkcji racjonalnego podmiotu * 8.6. Wczesna edukacja i dziecięca inność * 8.7. Wczesnoszkolna matematyka i problem gender * * * Rozdział 9. * Kulturowa represja popędu. Rzecz o nienawiści dziecięcej * Wojciech Siegień * * 9.1. Wprowadzenie * 9.2. Ideologiczna walka o znaczenie – analiza publicznych dyskursów * 9.3. Dyskursy agresji i nienawiści – przypadki pedagogiczne * 9.3.1. Pop-behawioryzm * 9.3.2. Socjalizacja pierwotna * 9.3.3. Mitologia warunkowania instrumentalnego * 9.3.4. Niestałość w nienawiści – wstęp do antropologii rozwojowej * 9.3.5. Chrześcijaństwo i performatywność nienawiści * 9.4. Prze-myśleć agresję i nienawiść * 9.4.1. Ku seksualności * 9.4.2. „Człowiek to nie jest piękne zwierzę” * 9.4.3. Antyczne studium kliniczne nienawiści a pedagogika * 9.5. Podsumowanie * * * Rozdział 10. * Wzrastać radośnie w przedszkolnym i szkolnym kiczu. Pytania o współczesną alfabetyzację wizualną dzieci * Małgorzata Cackowska * * 10.1. Wprowadzenie * 10.2. Czym jest lub może być kicz dla dziecka? * 10.3. Skazani na kicz * 10.3.1. „Pierwsza książka mojego dziecka”, czyli kicz dodany do mleka matki * 10.3.2. Księżniczki i rycerze, czyli estetyka przedszkolnych festynów * 10.3.3. Dydko i... czy na pewno sztuka? * 10.4. Co dalej z alfabetyzacją wizualną? * * * * CZĘŚĆ 3. ROZPAD I DEFORMACJA WIEDZY W MAJESTACIE METODYKI * * * Rozdział 11. * Dezintegracja szkolnego środowiska oraz możliwości jego harmonizowania z infrastrukturą pozaszkolną * Jolanta Kruk * * 11.1. Wprowadzenie w palący problem, czyli o pomijaniu w praktyce wczesnoszkolnej szeroko rozumianego środowiska i o jego wąsko metodycznej instrumentalizacji * 11.2. Środowisko i jego dezintegracja jako model realny; harmonia jako model możliwy * 11.3. Dwie koncepcje środowiska: element systemu dydaktycznego lub znaczące otoczenie człowieka * 11.4. Środowisko i zasiedlające je nisze jako miejsce przecięcia kilku perspektyw * 11.5. Metodyka szkolna a metoda środowiskowa * 11.6. Muzeum i jego otoczenie jako nisza edukacyjna i miejsce * 11.7. Badanie muzeum i jego środowiska: uwagi metodologiczne * 11.8. Muzeum i jego środowisko jako nisza dla najmłodszych * 11.9. Podsumowanie – integracyjne oddziaływanie środowiska * * * Rozdział 12. * Edukacja językowa w szkole – między dążeniem do formalizacji schematu a refleksją nad uczestnictwem w zdarzeniach komunikacyjnych * Małgorzata Żytko * * 12.1. Wprowadzenie * 12.2. Mówienie to nie tylko odpowiadanie na pytania nauczyciela * 12.3. Komunikowanie się jako proces poznawczy i społeczny * 12.4. Wzorce komunikowania się w szkole – teatr jednego aktora * 12.5. Możliwości rozwoju języka dziecka w szkole * * * Rozdział 13. * (Nie)wiedza społeczna uczniów jako (d)efekt szkolnej edukacji w klasach początkowych * Agnieszka Nowak-Łojewska * * 13.1. Wprowadzenie * 13.2. Wiedza społeczna człowieka * 13.3. Wczesnoszkolna wiedza społeczna * 13.4. Wiedza społeczna jako efekt * 13.5. Niewiedza społeczna jako defekt * 13.6. Podsumowanie * * * Rozdział 14. * Poznawczy i kulturowy wymiar dezintegracji wczesnoszkolnych pojęć matematycznych * Alina Kalinowska * * 14.1. Wprowadzenie * 14.2. Wczesnoszkolne nauczanie matematyki w polu napięć poznawczych * 14.3. „Matematyka zintegrowana” * 14.4. Integracja czy matematyczny chaos * 14.4.1. Poznawcza dezintegracja pojęć matematycznych * 14.4.2. Kulturowa dezintegracja pojęć matematycznych * 14.5. Podsumowanie – nauczyciel jako nieświadomy siewca chaosu * * * Rozdział 15. * Edukacja matematyczna bez matematyki? * Mirosław Dąbrowski * * 15.1. Wprowadzenie * 15.2. Dodawanie i odejmowanie * 15.3. Dzielenie * 15.4. Co to znaczy rozwiązać zadanie? * 15.5. Relacyjne czy instrumentalne? * 15.6. Szukając przyczyn * 15.7. Czy uczymy matematyki? * * * Rozdział 16. * Świat przyrody zintegrowany, ale czy w szkole? * Dorota Sobierańska * * 16.1. Wprowadzenie * 16.2. Obserwacja i eksperyment w edukacji przyrodniczej * 16.3. Problem badawczy jako podstawowy komponent sytuacji edukacyjnej * 16.4. Planowanie aktywności badawczej uczniów podczas zajęć przyrodniczych * 16.5. Samodzielność uczniów w prowadzeniu obserwacji i eksperymentów * 16.6. Analizy, interpretacje i wnioskowanie jako drogi rozumienia * 16.7. Podsumowanie * * * Bibliografia * Indeks rzeczowy * Indeks osób * Noty o autorach